Een op de vijf patiënten in een huisartsenpraktijk is mantelzorger. Als huisarts is het belangrijk om oog voor hen te hebben. Veel mantelzorgers vragen immers geen hulp wanneer overbelasting dreigt. Jij kunt dit signaleren en mogelijk voorkomen.
Jouw rol als huisarts
Door contact met de patiënt herken je de aanwezigheid van een mantelzorger vaak in een vroeg stadium. Meestal leer je ook de mantelzorger kennen. Op die manier kun je vroegtijdig signaleren of deze overbelast dreigt te raken. Als dat het geval is, is een ondersteunende rol van jou als huisarts cruciaal. Deze ondersteuning kun je op verschillende manieren bieden. De mantelzorger laten merken dat je hem of haar waardeert en erkent is van groot belang, evenals een luisterend oor. Denk mee en geef concrete informatie en advies. Ook kun je mantelzorgers doorverwijzen naar organisaties die ondersteuning bieden of (tijdelijk) de zorg over kunnen nemen.
Herkennen
Vaak herkennen mantelzorgers de zorg die zij geven niet als mantelzorg. Vraag daarom door naar de zorg thuis, zodra je een nieuwe patiënt met een beperking inschrijft of iemand diagnosticeert met een beperking. Ook als mantelzorgers zelf geen klachten hebben, is het goed om je ervan bewust te zijn dat zij extra zorgtaken nodig hebben.
Vroegtijdig signaleren
Om overbelasting onder mantelzorgers te signaleren, kun je de volgende instrumenten inzetten:
CSI: de Caregiver Strain Index is een gevalideerde vragenlijst met dertien vragen waarmee je meet in hoeverre de mantelzorger belast is.
EDIZ: Ervaren Druk door Informele Zorg is een gevalideerde vragenlijst met negen onderwerpen waarmee je meet in hoeverre de mantelzorger belast is.
Ondersteunen
Mantelzorgers hebben behoefte aan informatie en advies, een luisterend oor, praktische en financiële ondersteuning en soms aan overname van de zorg. Deze mantelzorgondersteuning is geen specifieke huisartsgeneeskundige zorg. Toch kunnen mantelzorgers zich al gesteund voelen wanneer je naar hen luistert, hen erkent en hen waardeert. Ook kun je mantelzorgers aanmoedigen om hulp in te schakelen, of een vrijbrief geven om af en toe aan henzelf te denken (“De dokter zei…”).
De Toolkit Mantelzorg (http://www.expertisecentrummantelzorg.nl/Site_EM/docs/pdf/Toolkit_mantelzorg.pdf) in de huisartsenpraktijk biedt huisartsen instrumenten om mantelzorgers te herkennen, te signaleren, na te gaan of zij ondersteuning nodig hebben en waar ze deze ondersteuning kunnen vinden.